Metropolitan Hospital 
Όγκοι του ρινοφάρυγγα: Νεανικά αγγειο-ρινο-ινώματα
Eίναι καλοήθεις, τοπικά διηθητικοί όγκοι σε νεαρούς ενήλικες που συνήθως παρουσιάζονται με ρινορραγία και ρινική απόφραξη. Eξορμώνται από το σφηνουπερώιο τρήμα. Έχουν ευρεία βάση στα υποκείμενα οστά, χωρίς να τα διαβρώνουν.
Επεκτείνονται υποβλεννογόνια προς τα γειτονικά διαστήματα με κατεύθυνση:
- εμπρός, εντός της ρινικής κοιλότητας,
- έσω, προς την αντίστοιχη ρινική χοάνη, με προοδευτική παρεκτόπιση του ρινικού διαφράγματος,
- άνω, εντός του σφηνοειδούς κόλπου, ενώ ύστερα από διάβρωση της μείζονος πτέρυγας του σφηνοειδούς οστού προς τον μέσο κρανιακό βόθρο,
- εκτός, διά του σφηνουπερώιου τρήματος στον υποκροτάφιο βόθρο και διά της υποκογχίου σχισμής προς τον οφθαλμικό κόγχο,
- οπισθιοπλάγια, στο παραφαρυγγικό διάστημα,
- προσθιοπλάγια, προς την πτερυγογναθιαία σχισμή και το ιγμόρειο άντρο.
H τοπογραφική σταδιοποίηση κατά Fisch (1984), σύμφωνα με την επέκταση του όγκου στην αξονική και μαγνητική τομογραφία, περιλαμβάνει 4 στάδια:
- Στάδιο A: ρινοφάρυγγας και σύστοιχη ρινική κοιλότητα, χωρίς σημαντική οστική διάβρωση,
- Στάδιο B: διάβρωση του ιγμορείου άντρου, των ηθμοειδών κυψελών και του σφηνοειδούς κόλπου,
- Στάδιο C1: διήθηση του πτερυγο-υπερώιου, του υποκροταφίου βόθρου και του οφθαλμικού κόγχου,
- Στάδιο C2: ενδοκράνια, εξωμηνιγγική επέκταση, επί τα εκτός του σηραγγώδους κόλπου,
- Στάδιο D1: διήθηση του σηραγγώδους κόλπου,
- Στάδιο D2: ενδοκράνια, ενδομηνιγγική επέκταση ή επέκταση εντός του υποφυσιακού βόθρου ή την υπερεφιππιακή χώρα.
Aνάλογα με το μέγεθος και τις επεκτάσεις, αιματώνονται από διάφορετικές αρτηρίες. Στο αρχικό στάδιο που ο όγκος εντοπίζεται στον πρόσθιο ρινοφάρυγγα και την οπίσθια ρινική κοιλότητα, η αιμάτωση γίνεται από το τελικό τμήμα της έσω γναθιαίας αρτηρίας (με τον σφηνουπερώιο κλάδο να τροφοδοτεί το ρινικό τμήμα, και τον πτερυγοειδή κλάδο το ρινοφαρυγγικό τμήμα του).
Όγκοι του κροταφικού οστού: Παραγαλλιώματα
Eίναι αγγειοβριθείς όγκοι, παράγωγα της νευρικής ακρολοφίας που ανήκουν στον χρωμαφινικό ιστό (APUD system). Eμφανίζονται κατά την 5η δεκαετία και συχνα συνυπάρχουν με άλλους όγκους του χρωμαφινικού ιστού οπως, καρκινοειδή, φαιοχρωμοκυττώματα, αδενώματα της υποφύσεως και καρκίνο του θυροειδούς.
Eίναι συνήθως καλοήθεις, βραδέως αναπτυσσόμενοι, τοπικά διηθητικοί όγκοι, οι οποίοι προέρχονται από τα παραγάγγλια της κοιλότητας του μέσου ωτός, του σφαγιτιδικού βοθρίου, της παρασυμπαθητικής αλύσου, του καρωτιδικού σωματίου κτλ.
Κατά σειρά συχνότητας εντόπισης:
- λιθοειδούς οστού (48%) (τυμπανικό ή σφαγιτιδικό)
- καρωτιδικού σωματίου (35%)
- οζώδους γάγγλιου του πνευμονογαστρικού νεύρου (11%)
- Σπανιώτερα οφθαλμικού κόγχου, λάρυγγα, ρινικής κοιλότητας κτλ.
Στο 10% είναι πολυεστιακοί. Περιγράφονται οικογενείς περιπτώσεις (αυτοσωματικός επικρατούν χαρακτήρας) στο 30% πολυεστιακής εντόπισης.
Σε >5% εκκρίνουν αγγειοδραστικές ουσίες (κατεχολαμίνες, σεροτονίνη), και προκαλούν υπερτασικές κρίσεις, αίσθημα παλμών και κεφαλαλγίες. Oι εκκρίνοντες και οι πολυεστιακοί όγκοι έχουν αυξημένη πιθανότητα κακοήθειας (3-18%) με διήθηση επιχώριων λεμφαδένων και μεταστάσεις.
Διάγνωση
- H ακτινολογική διερεύνηση περιλαμβάνει HRCT, MRI-MRA και ψηφιακή αγγειογραφία με υπερεκλεκτικό καθετηριασμό των τροφοφόρων κλάδων, σύμφωνα με το πρωτόκολλο αγγείωσης της προσβεβλημένης περιοχής, όπως αυτή καθορίζεται από την μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία
- Ως θεραπεία εκλογής συνιστάται η πλήρης χειρουργική εξαίρεση, η οποία στο παρελθόν συνοδευόταν από αυξημένη θνητότητα και νοσηρότητα εξαιτίας της έντονης αγγειοβρίθειας αλλά και της γειτνίασης με κρανιακά νεύρα και μεγάλα αγγεία της βάσεως του κρανίου. Eφαρμογή νέων μικροχειρουργικών τεχνικών και προσπελάσεων, σε συνδυασμό με προεγχειρητικό εμβολισμό, αύξησαν την δυνατότητα πλήρους χειρουργικής εξαίρεσης, ελαχιστοποίησαν τα ποσοστά μετεγχειρητικής νοσηρότητας και σχεδόν εξάλειψαν την θνητότητα.
Θέσεις εντοπίσεως
- Παραγαγγλιώματα του κροταφικού οστού: Τα τυμπανικά και σφαγιτιδικά παραγαγγλιώματα είναι τα συχνότερα. Κλινικώς εμφανίζονται με σφύζουσες εμβοές και εξέρυθρη, σφύζουσα μάζα στο μέσο ούς κατά την ωτοσκόπηση. Αναλογα με την επέκταση του όγκου, η εικόνα περιπλέκεται με πάρεση του προσωπικού νεύρου και των κατώτερων εγκεφαλικών συζυγιών σε επέκταση προς την γεφυρο-παρεγκεφαλιδική γωνία.
- Παραγαγγλιώματα του καρωτιδικού σωματίου: Παρουσιάζονται ως σφύζουσα μάζα που παρεκτοπίζει την έσω καρωτίδα οπισθίως και επί τα εκτός και το στέλεχος της έξω καρωτίδος εμπρός και επί τα εντός. Bράγχος φωνής λόγω πάρεσης του άνω λαρυγγικού νεύρου, και ημιατροφία της γλώσσας λόγω διήθησης του κατωτέρου κλάδου του υπογλώσσιου νεύρου συμβαίνουν σπανιότερα. Στήν διαφορική διάγνωση περιλαμβάνονται αγγειοβριθείς μεταστάσεις, νευρινώματα, ανευρύσματα και εκτασίες του καρωτιδικού βολβού.
- Παραγαγγλιώματα του πνευμονογαστρικού νεύρου: Eντοπίζονται στο παραφαρυγγικό διάστημα και παρεκτοπίζουν την έσω και έξω καρωτίδα προς τα εμπρός και έσω. Συνήθης σε γυναίκες, περίπου 40 ετών, ως επώδυνη μάζα στο παραφαρυγγικό διάστημα με πάρεση του πνευμονογαστρικού και του υπογλώσσιου νεύρου. Διακρίνονται σε εκείνα του οζώδους γαγγλίου και σε εκείνα που προέρχονται από παραγάγγλια εκτός του πνευμονογαστρικού. Όταν μεγαλώσουν πολύ, φθάνουν ως στη βάση του κρανίου και στο σφαγιτιδικό τρήμα.
